به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، بیش از ۸۰درصد بزرگسالان، روزانه از نوشیدنی‌های کافئین‌دارمصرف می‌کنند و اکنون دانشمندان درک بهتری از سازوکار تأثیر این عادت بر مغز،به‌ویژه درحوزه انرژی و احساس رضایت،دارند.برای بسیاری ازما،عطر قهوه صبحگاهی تنهابوی یک نوشیدنی نیست؛نمادی از تجدید انرژی و آغاز روزی جدید است.این روتین روزمره، چیزی فراتر ازیک محرک ساده است وتأثیر آن برخلق‌وخو حالا تحت پژوهش علمی قرار دارد.
یک آیین صبحگاهی جهانی
یک مطالعه مشترک بین دانشگاه‌های بیله‌فلد و ووریک روی بیش از ۲۳۰ بزرگسال جوان در طول چهار هفته انجام شد. شرکت‌کنندگان روزانه هفت بار خلق‌وخوی خود را گزارش می‌دادند و مشخص می‌کردند آیا ظرف ۹۰دقیقه قبل قهوه نوشیده‌اند یا نه. این روش که «نمونه‌برداری تجربی» نام دارد، به پژوهشگران اجازه داد تأثیر قهوه در زندگی واقعی (نه فقط در آزمایشگاه) را بسنجند. نتایج نشان داد پس از نوشیدن قهوه صبحگاهی، احساسات مثبت مانند شور و نشاط یا احساس خوب به‌طور معناداری تقویت می‌شوند. این اثر بیشترین قوت را در دو ساعت و نیم اول پس از بیداری دارد، سپس ضعیف‌تر می‌شود و دوباره (گرچه کمتر) در پایان روز بازمی‌گردد.
تأثیر زمان مصرف قهوه بر خلق‌وخو
چرا قهوه صبحگاهی تأثیر بیشتری دارد؟ بخشی از پاسخ به ساعت زیستی (کرونوبیولوژی) ما برمی‌گردد. وقتی شب می‌خوابیم، سطح آدنوزین در مغز بالا می‌رود. این مولکول فعالیت عصبی را کاهش می‌دهد و به بهبود خواب کمک می‌کند. کافئین با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین، باعث آزادسازی بیشتر دوپامین و نورآدرنالین می‌شود.
نتیجه این مکانیسم هوشیاری بیشتر و احساس مثبت‌تر است. علاوه بر این بدن ما پس از یک روز بدون کافئین (یعنی وقتی صبح بیدار می‌شویم) نسبت به تأثیرات کافئین حساس‌تر است.زیرا بدن دوره‌ای از ناپدید شدن نسبی کافئین را تجربه کرده است. ممکن است یک بعد روان‌شناختی نیز وجود داشته باشد. خیلی‌ها از آن لحظه آرامش‌بخش نوشیدن قهوه لذت می‌برند. خود انتظار این لحظه می‌تواند اثری شبیه اثر تلقینی ایجاد کند و تأثیر شیمیایی کافئین را تقویت نماید.نکته جالب این است که طبق یک مطالعه حس خوبی که پس از قهوه رخ می‌دهد، مستقل از عادت مصرف کافئین، کیفیت خواب یا حتی سطح اضطراب یا افسردگی پیشین است. این یعنی پاسخ مثبت به قهوه صبحگاهی تقریبا جهانی است.
مکانیسم مغزی فراتر از طعم
طبق تحقیقات تأثیر قهوه بر خلق‌وخو، صرفا ناشی از عادت یا ترک علائم کمبود نیست. حتی افرادی که زیاد به کافئین عادت ندارند، تأثیر مثبتی را گزارش کرده‌اند؛ این موضوع نظریه «فقط تسکین کمبود» را نفی می‌کند.عامل دیگری که در این تحقیق برجسته شد، محیط اجتماعی بود. در کمال تعجب، وقتی شرکت‌کنندگان درحضور دیگران بودند، منافع هیجانی قهوه کمتر بود. به‌نظر می‌رسد تحریک اجتماعی خود انرژی و احساسات مثبتی ایجاد می‌کند. بنابراین تأثیر کافئین کمتر به چشم می‌آید اما جالب‌تر این‌که وقتی افراد خسته‌تر ازحدمعمول بودند،مصرف قهوه تغییر بیشتری در خلق‌وخو ایجاد می‌کرد. یعنی تأثیر قهوه وقتی خستگی زیاد است، بیشتر مشهود می‌شود.
محدودیت‌ها و هشدارها
پژوهشگران از تأثیرات مثبت قهوه صبحگاهی استقبال می‌کنند اما به برخی محدودیت‌ها نیز اشاره می‌کنند. کافئین اگر در زمان نامناسب مصرف شود(مثلا عصر)می‌تواندخواب رامختل کند.همچنین مصرف بیش ازحد کافئین ممکن است به عوارضی مانند تحریک‌پذیری یا وابستگی منجر شود.
در مطالعات مورد اشاره این عوارض در اکثریت افراد دیده نشده‌اند ولی برای برخی از افراد (به‌ویژه کسانی که حساس‌تر هستند) توجه به دوز قهوه مهم است.به بیان ساده، علم تأیید می‌کند که قهوه صبحگاهی بیش از یک نوشیدنی ساده است؛ یک محرک زیستی و احساسی. زمان طلایی تأثیر آن_ یعنی صبح زود_ با ساختار زیستی مغز ما همخوانی دارد و انتظار لذت از آن، نقش روان‌شناختی قوی دارد. قهوه صبح به‌نوعی یک ساده‌کننده خلق‌وخوست. یک کاتالیزور انرژی و احساس مثبت که به ما کمک می‌کند روز را باانگیزه‌تر شروع کنیم.
نظر شما